LỊCH SỬ VÀ CÔNG DỤNG CỦA KHÍ ÁP KẾ HÀNG HẢI (MARINE BAROMETER)



Khí áp kế hàng hải (Marine Barometer) là thiết bị đo áp suất khí quyển trên tàu, giúp dự báo thời tiết và nhận biết thay đổi khí hậu biển. Thiết bị này đóng vai trò cốt lõi trong an toàn hàng hải, đặc biệt trước khi có radar, vệ tinh và các hệ thống dự báo hiện đại.

1. Lịch sử phát triển của khí áp kế hàng hải

  • Năm 1643: Nhà vật lý người Ý Evangelista Torricelli phát minh khí áp kế thủy ngân đầu tiên – mở ra ngành đo áp suất không khí.
Khí áp kế hàng hải
  • Thế kỷ 18: Hải quân châu Âu bắt đầu mang theo barometer thủy ngân để dự báo thời tiết khi ra khơi.
  • Thế kỷ 19: Khí áp kế được chuẩn hóa thành thiết bị bắt buộc trên tàu biển thương mại. Xuất hiện thêm loại khí áp kế hộp (aneroid) – không dùng thủy ngân.
  • Thế kỷ 20: Các phiên bản điện tử ra đời, có thể tích hợp với thiết bị hàng hải như ECDIS, radar, autopilot
  • Ngày nay: Khí áp kế là một phần trong hệ thống đo thời tiết tự động (AWS) trên tàu, giúp cập nhật số liệu cho trung tâm khí tượng toàn cầu (WMO).

2. Các loại khí áp kế hàng hải phổ biến

Loại
Mô tả
Ứng dụng
Barometer thủy ngân
Đo áp suất bằng cột thủy ngân trong ống thủy tinh, rất chính xác nhưng dễ vỡ và độc hại
Lịch sử, ít dùng ngày nay
Aneroid Barometer
Dùng hộp kim loại mỏng (aneroid cell) co giãn theo áp suất → kim chỉ thị
Phổ biến nhất hiện nay trên tàu
Barograph
Ghi lại biểu đồ áp suất theo thời gian bằng bút và giấy cuộn
Phân tích xu hướng, dùng trong tàu lớn
Barometer điện tử
Tích hợp cảm biến áp suất, hiển thị số, có thể gửi dữ liệu đến thiết bị khác
Tàu hiện đại, tích hợp hệ thống điều hướng


3. Vì sao khí áp kế quan trọng với tàu biển?

  • Dự báo bão hoặc áp thấp: Giảm áp suất nhanh báo hiệu gió mạnh, nguy cơ áp thấp nhiệt đới
  • Theo dõi thời tiết biển: Giúp sĩ quan dự đoán gió đổi hướng, biển động
  • Hỗ trợ lập hải trình an toàn: Giúp quyết định tránh vùng thời tiết xấu
  • Gửi dữ liệu lên hệ thống dự báo khí tượng toàn cầu: Đóng góp vào dự báo hàng hải quốc tế (WMO, NAVTEX)

4. Giá trị khí áp điển hình & cách đọc

  • >1020 hPa: Thời tiết ổn định, khô ráo
  • 1010–1020 hPa: Bình thường
  • <1000 hPa: Gió mạnh, có thể có áp thấp
  • Giảm >4 hPa trong 3 giờ: Dấu hiệu bão hoặc thời tiết chuyển xấu

5. Kết luận

  • Khí áp kế hàng hải là thiết bị bắt buộc để đảm bảo an toàn hàng hải, dù công nghệ hiện đại đã phát triển.

  • Dù có cảm biến thời tiết điện tử, nhưng aneroid barometer thủ công vẫn được duy trì trên hầu hết tàu biển để sử dụng khi mất điện hoặc hệ thống điện tử gặp sự cố.



Leading with Safety, Serving with Skill.